คำนวณภาษี

การคำนวณภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา ถูกอธิบายไว้ด้วยสูตรพื้นฐานดังนี้:

1. อัตราภาษี (Tax Rate)

   อัตราภาษีเป็นจำนวนเปอร์เซ็นต์ที่ใช้คูณกับเงินได้สุทธิ (รายได้หลังหักค่าใช้จ่ายและค่าลดหย่อน)
   เพื่อคำนวณจำนวนเงินที่ต้องเสียภาษี ประเทศไทยใช้อัตราภาษีแบบขั้นบันได
   ซึ่งรายได้ที่ต่างกันจะถูกคิดภาษีในอัตราที่ต่างกัน

2. เงินได้สุทธิ (Net Income)

   คือจำนวนเงินที่เหลือหลังจากนำรายได้ทั้งหมดมาหักด้วยค่าใช้จ่ายและค่าลดหย่อน
   ซึ่งค่าใช้จ่ายและค่าลดหย่อนเหล่านี้เป็นสิทธิประโยชน์ที่รัฐให้เพื่อลดจำนวนเงินที่ต้องเสียภาษี

   • เงินได้ทั้งหมด: รายได้ที่คุณได้รับตลอดปี เช่น เงินเดือน, โบนัส, รายได้จากธุรกิจ ฯลฯ
   • ค่าใช้จ่าย: ค่าใช้จ่ายที่สามารถหักได้ เช่น ค่าใช้จ่ายส่วนบุคคลหรือค่าใช้จ่ายในการดำเนินธุรกิจ
   • ค่าลดหย่อน: ค่าลดหย่อนที่ได้รับสิทธิ เช่น ค่าลดหย่อนส่วนตัว คู่สมรส บุตร เบี้ยประกัน ฯลฯ

สูตรนี้จะช่วยให้คุณสามารถคำนวณภาษีเงินได้อย่างง่าย ๆ โดยเริ่มจากการนำ รายได้ทั้งหมด มาหัก ค่าใช้จ่าย และ
ค่าลดหย่อน เพื่อให้ได้ เงินได้สุทธิ หลังจากนั้นนำเงินได้สุทธินี้ไปคูณกับ อัตราภาษี เพื่อคำนวณจำนวนเงินภาษีที่ต้องจ่าย

ขั้นตอนการคำนวณ:

1. รายได้ทั้งหมด: 1,000,000 บาท
2. หักค่าใช้จ่าย: 1,000,000 - 100,000 = 900,000 บาท
3. หักค่าลดหย่อน: 60,000 + 30,000 + 60,000 + 9,000 + 30,000 + 25,000 = 214,000 บาท
4. รายได้สุทธิ: 900,000 - 214,000 = 686,000 บาท

อัตราภาษีที่ต้องเสีย:

150,000 บาทแรก: ไม่เสียภาษี

150,001 - 300,000 บาท: เสียภาษีที่ 5% = 7,500

300,001 - 500,000 บาท: เสียภาษีที่ 10% = 20,000

500,001 - 750,000 บาท: เสียภาษีที่ 15% = 27,900

รวมภาษีที่ต้องเสีย: 7,500 + 20,000 + 27,900 = 55,400 บาท

1. ประเภทของรายได้ที่ต้องเสียภาษี

   ก่อนการคำนวณภาษี สิ่งแรกที่ควรทราบคือ ประเภทของรายได้ที่ต้องนำมาคิดภาษี เช่น:

   • รายได้จากเงินเดือน
   • รายได้จากการขายสินค้า
   • โบนัส
   • รายได้จากการให้เช่าทรัพย์สิน
   • กำไรจากการลงทุน เช่น หุ้น กองทุ
2. ค่าใช้จ่ายที่สามารถหักได้

   ในการคำนวณภาษี จะมีค่าใช้จ่ายที่รัฐอนุญาตให้หักจากรายได้เพื่อลดฐานภาษี เช่น:

   • ค่าใช้จ่าย: การหักเหมา 50% ของรายได้ (สำหรับบางกรณี) แต่ไม่เกิน 100,000 บาทสำหรับบุคคลทั่วไป
   • ค่าใช้จ่ายเฉพาะ: ค่าใช้จ่ายที่เกี่ยวข้องกับการทำธุรกิจหรือวิชาชีพเฉพาะ
3. ค่าลดหย่อน

   ค่าลดหย่อนเป็นสิ่งที่สามารถนำมาลดจำนวนเงินที่จะต้องนำไปคำนวณภาษีได้ เช่น:

   • ค่าลดหย่อนส่วนตัว (Personal allowance) 60,000 บาท
   • ค่าลดหย่อนคู่สมรส (Spouse allowance) 60,000 บาท
   • ค่าลดหย่อนบุตร (Child allowance) 30,000 บาท/คน
   • ค่าลดหย่อนพ่อแม่ (Parents allowance) 60,000 บาท/ท่าน สำหรับพ่อแม่ที่อายุ 60 ปีขึ้นไปและไม่มีรายได้
     หรือมีแต่ไม่เกินปีละ 30,000 บาท
   • ค่าลดหย่อนประกันชีวิต (Life insurance premium) สูงสุด 100,000 บาท
   • ค่าลดหย่อนประกันสุขภาพบิดามารดา (Health insurance for parents) สูงสุด 15,000 บาท
   • การลงทุนในกองทุน RMF/ SSF/ThaiESG
   • ค่าลดหย่อนการออมในกองทุนสำรองเลี้ยงชีพ (Provident fund contributions) สูงสุด 500,000 บาท
   • ค่าลดหย่อนประกันสังคม (Social security contributions) สูงสุด 9,000 บาท
4. อัตราภาษีแบบขั้นบันได

   ประเทศไทยใช้อัตราภาษีแบบขั้นบันได หมายความว่ารายได้แต่ละช่วงจะถูกคำนวณตามอัตราภาษีที่กำหนด:

   • รายได้ไม่เกิน 150,000 บาท: ไม่เสียภาษี
   • รายได้ 150,001 - 300,000 บาท: อัตราภาษี 5%
   • รายได้ 300,001 - 500,000 บาท: อัตราภาษี 10%
   • รายได้ 500,001 - 750,000 บาท: อัตราภาษี 15%
   • รายได้ 750,001 - 1,000,000 บาท: อัตราภาษี 20%
   • รายได้ 1,000,001 - 2,000,000 บาท: อัตราภาษี 25%
   • รายได้ 2,000,001 - 5,000,000 บาท: อัตราภาษี 30%
   • รายได้เกิน 5,000,000 บาท: อัตราภาษี 35%
5. เครดิตภาษี

   เครดิตภาษีหมายถึงเงินที่ถูกหักล่วงหน้า เช่น ภาษีหัก ณ ที่จ่าย (Withholding tax)
   ซึ่งสามารถนำมาหักออกจากภาษีที่ต้องชำระในภายหลังได้

6. เอกสารที่จำเป็น

   เพื่อให้การคำนวณภาษีเป็นไปอย่างถูกต้อง ควรเตรียมเอกสารต่อไปนี้:

   • ใบรับรองการหักภาษี ณ ที่จ่าย (หนังสือรับรองการหักภาษี)
   • ใบเสร็จรับเงิน/เอกสารยืนยันค่าใช้จ่ายและค่าลดหย่อน
   • เอกสารยืนยันการจ่ายเบี้ยประกันชีวิต/กองทุนสำรองเลี้ยงชีพ/RMF/SSF/ThaiESG
   • เอกสารเกี่ยวกับรายได้อื่นๆ เช่น รายได้จากการลงทุนหรือการขายสินค้า
7. การยื่นภาษี

   การยื่นภาษีสามารถทำได้ทั้งในรูปแบบกระดาษ (ผ่านสำนักงานสรรพากร)
   หรือทางออนไลน์ผ่านเว็บไซต์ของกรมสรรพากร (E-Filing) โดยปกติแล้ว
   การยื่นภาษีจะต้องทำภายในเดือนมีนาคมของปีถัดจากปีภาษีนั้น ๆ

เมื่อคุณมีรายได้นอกเหนือจากงานประจำ เช่น การขายของออนไลน์ รับงานอิสระ หรือเป็นที่ปรึกษา
การคำนวณภาษีจะต้องรวมรายได้ทุกประเภทเข้าด้วยกัน และมี 2
วิธีหลักในการคำนวณภาษีตามคำแนะนำของกรมสรรพากร:

1. วิธีปกติ

   การคำนวณภาษีโดยใช้ รายได้สุทธิ ซึ่งหมายถึงรายได้ทั้งหมดหลังจากหักค่าใช้จ่ายและค่าลดหย่อนที่คุณมี
   และนำรายได้สุทธิมาคูณกับอัตราภาษีที่กำหนด

   
   

   สูตร: ภาษีที่ต้องชำระ = รายได้สุทธิ x อัตราภาษีแบบขั้นบันได

   
   

   ตัวอย่าง:หากคุณมีรายได้จากงานประจำและการขายของออนไลน์ รวมกันทั้งปี 800,000 บาท
   และมีค่าใช้จ่ายและค่าลดหย่อนรวม 200,000 บาท (รายได้สุทธิ: 800,000 - 200,000 = 600,000 บาท)

   คำนวณภาษี:

   • รายได้ไม่เกิน 150,000 บาท: ไม่เสียภาษี
   • รายได้ 150,001 - 300,000 บาท: อัตราภาษี 5%
   • รายได้ 300,001 - 500,000 บาท: อัตราภาษี 10%
   • รายได้ 500,001 - 750,000 บาท: อัตราภาษี 15%
2. วิธีพิเศษ

   ในกรณีที่คุณมีรายได้มากกว่า 120,000 บาท/ปี (ไม่นับรวมเงินเดือน) คุณสามารถใช้วิธีพิเศษนี้ในการคำนวณภาษี
   โดยนำ รายได้สุทธิ มาคูณกับ 0.5% แล้วเปรียบเทียบกับวิธีปกติ หากภาษีที่คำนวณจากวิธีนี้เกิน 5,000 บาท
   จะต้องชำระภาษีตามวิธีที่ให้ภาษีสูงกว่า แต่หากไม่เกิน 5,000 บาท จะใช้การคำนวณภาษีแบบปกติ

   
   

   สูตร: ภาษีที่ต้องชำระ = รายได้สุทธิ x 0.5%

ในแต่ละปี คุณสามารถใช้สิทธิลดหย่อนภาษีจากทางเลือกที่เป็นการลงทุนหรือการซื้อประกัน เพื่อไม่เพียงแต่ลดภาระภาษี แต่ยังช่วยสร้างความมั่นคงทางการเงินในระยะยาวได้อีกด้วย เรามาเริ่มกันที่ตัวช่วยหลัก ๆ ในการลดหย่อนภาษีกัน

1. ลดหย่อนภาษีด้วยกองทุน

   การลงทุนในกองทุนไม่เพียงแต่ช่วยในการออมเงินหรือการเกษียณอายุเท่านั้น แต่ยังสามารถใช้สิทธิลดหย่อนภาษีได้ โดยเฉพาะกองทุนที่ได้รับการสนับสนุนจากรัฐเพื่อส่งเสริมการออมและการลงทุนในระยะยาว:

   • กองทุนรวมเพื่อการออม (Super Savings Fund - SSF)

     กองทุน SSF เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการออมเงินในระยะยาว โดยสิทธิลดหย่อนภาษีสามารถลดหย่อนได้สูงสุด 30% ของรายได้ที่ต้องเสียภาษี แต่ไม่เกิน 200,000 บาท และเมื่อรวมกับกองทุน RMF กองทุนสำรองเลี้ยงชีพ กบข. กองทุนสงเคราะห์ครูโรงเรียนเอกชน กอช.และประกันชีวิตแบบนำนาญ ต้องไม่เกิน 500,000 บาท การลงทุนใน SSF ช่วยให้คุณสะสมเงินในระยะยาวเพื่อการเกษียณ และยังได้รับผลตอบแทนจากการลงทุนอีกด้วย

   • กองทุนรวมเพื่อการเลี้ยงชีพ (Retirement Mutual Fund - RMF)

     กองทุน RMF เป็นอีกทางเลือกสำหรับผู้ที่ต้องการออมเงินไว้ใช้หลังเกษียณอายุ การลดหย่อนภาษีสามารถทำได้ถึง 30% ของรายได้ที่เสียภาษี แต่ไม่เกิน 500,000 บาท รวมกับกองทุน SSF กองทุนสำรองเลี้ยงชีพ กบข.
     กองทุนสงเคราะห์ครูโรงเรียนเอกชน กอช.และประกันชีวิตแบบนำนาญ RMF
     เน้นการลงทุนในระยะยาวเพื่อการเกษียณ โดยสามารถลงทุนในตราสารหนี้ ตราสารทุน และสินทรัพย์อื่น ๆ
     ตามนโยบายกองทุน

   • กองทุนรวมไทยเพื่อความยั่งยืน (Thai ESG Fund)

     กองทุน ESG เป็นกองทุนที่มุ่งเน้นการลงทุนในบริษัทที่มีการบริหารจัดการที่ดีต่อสิ่งแวดล้อม สังคม
     และการกำกับดูแลกิจการ (Environmental, Social, Governance - ESG)
     การลงทุนในกองทุนนี้ไม่เพียงแต่ช่วยลดหย่อนภาษี แต่ยังช่วยสนับสนุนการเติบโตของธุรกิจที่ยั่งยืน
     โดยสิทธิลดหย่อนภาษีสามารถลดหย่อนได้สูงสุด 30% ของรายได้ที่ต้องเสียภาษี แต่ไม่เกิน 300,000 บาท

2. ลดหย่อนภาษีด้วยการซื้อประกัน

   ในอกจากการลงทุนในกองทุน การซื้อประกันชีวิตและสุขภาพก็เป็นอีกทางเลือกที่สำคัญในการลดหย่อนภาษี
   พร้อมกับการสร้างความคุ้มครองและความมั่นคงให้กับคุณและครอบครัว

   • ประกันชีวิตทั่วไป

     ประกันชีวิตทั่วไป สามารถลดหย่อนภาษีได้สูงสุด 100,000 บาท โดยเบี้ยประกันที่จ่ายไปจะถูกนำไปคุ้มครองชีวิตคุณ นอกจากนี้ยังสามารถสร้างมรดกให้ครอบครัวในกรณีเกิดเหตุการณ์ไม่คาดฝัน
     ประกันชีวิตประเภทนี้เหมาะกับผู้ที่ต้องการความคุ้มครองชีวิต และต้องการใช้สิทธิลดหย่อนภาษีในขณะเดียวกัน

   • ประกันบำนาญ

     ประกันบำนาญ หรือประกันชีวิตเพื่อการเกษียณอายุสามารถลดหย่อนภาษีได้สูงสุด 15% ของรายได้ที่เสียภาษี
     แต่ไม่เกิน 200,000 บาท และเมื่อรวมกับกองทุน SSF RMF กองทุนสำรองเลี้ยงชีพ กบข.
     กองทุนสงเคราะห์ครูโรงเรียนเอกชน และกอช.ต้องไม่เกิน 500,000 บาท
     โดยจุดเด่นของประกันประเภทนี้คือการให้เงินบำนาญรายงวดหลังจากเกษียณอายุ ช่วยเสริมรายได้ให้คุณในวัยเกษียณ
     การใช้ประกันบำนาญเ​พื่อลดหย่อนภาษีเป็นอีกหนึ่งทางเลือกในการเตรียมความพร้อมสำหรับอนาคตหลังเกษียณ

   • ประกันสุขภาพ

     ประกันสุขภาพ สามารถลดหย่อนภาษีได้สูงสุด 25,000 บาท
     โดยเบี้ยประกันที่จ่ายไปจะถูกนำไปใช้คุ้มครองค่าใช้จ่ายทางการแพทย์และค่ารักษาพยาบาลเมื่อต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล
     ประกันสุขภาพเหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการความคุ้มครองด้านสุขภาพและลดความเสี่ยงจากค่าใช้จ่ายที่ไม่คาดคิด พร้อมกับการใช้สิทธิลดหย่อนภาษี

การเลือกใช้ตัวช่วยในการลดหย่อนภาษี ไม่เพียงแต่ช่วยให้คุณจ่ายภาษีน้อยลง
แต่ยังเป็นการวางแผนการเงินและการลงทุนในระยะยาวอย่างมีประสิทธิภาพ